- بررسي و تحليل
كلي مسائل ويژه بحرانی زيست محيطي
- معرفي نحوه جمع
آوري فاضلاب باب بخشهاي مختلف منطقه، نارسايي و پيامدهاي نامطلوب آن
- انواع فاضلاب
ميزان فاضلاب صنعتي يا پساب ايجاد شده
از توليدات صنعتي در منطقه برازنده توجه نبوده و نسبت به كل فاضلابهاي توليدي نقش
چنداني ايفا نمي‌كند گزارش"
شناخت واحدهاي صنعتي آبادی تهران –
واحد زمان ( 1375 تعداد واحدهاي صنعتي استوار در منطقه دو را 36 واحد يعني 26/1 درصد كل
واحدهاي صنعتي مناطق بيستگانه شهر تهران عنوان كرده است . و تماشا به سمت اينكه طي
سالهاي اخير تعدادي از اين واحدها نيز به سمت خارج از شهر تهران جابجایی يافته‌اند، از
تعداد و نقش آنها كاسته شده است.
- روشهاي دفع فاضلاب
مجموعه كامل اشکال شيوه هاي اخراج فاضلاب شامل:
چاههاي جذبي، جوي خيابانها، مسيلها، قنوات، سپتيك تانكها، شبكه گردآوري فاضلاب، در
منطقه دو مورد استفاده قرار ميگيرد.
چاههاي جذبي و جوي خيابانها و كانابها مثل
خيابان زنجان اصلي ترين جرم فاضلاب منطقه شامل فاظلاب خانگي و آبهاي سطحي را جمع
آوري و هدايت مي‌كنند.
مسيلهاي طبيعي و انسان ساخت موجود نيز در
كنار قنوات قديمي كار جمع آوري و هدايت بهر ديگري از فاضلاب را در منطقه بعهده
دارند كه شامل مسيل فرحزاد، مسيل كوي مطهري (به محاذات آزادراه شيخ فضل الله نوري)،
دركه و سيل برگردان غرب كه مجموعه فاضلاب جاري باب اين مسيلها تا رودخانه كن هدايت
مي‌شوند.
جابجایی آبهاي سطحي ناشي از بارندگي از وظايف
اصلي مسيلهاي بالا بوده باب حاليكه كار هدايت قسمتهايي از فاضلابهاي شهري در مناطقي
كه دفع فاضلاب دستخوش مشكل مي‌گردد نيز بصورت غير مجاز به سمت عهده اين مسيلها قرار
افسرده است.
سپتيك تانكها و تصفيه سرا هاي كوچك در تعداد
زيادي از ساختمانهاي بلند مرتبه، مجتمع‌هاي مسكوني و شهرك هايي كه در منطقه دو
احداث گرديده، كار گرد آوري و اخراج فاضلاب را بعهده دارند.
البته در برخي از اين شركتها از چاههاي جذبي
و يا ساير شيوه هاي اخراج فاضلاب نيز استفاده مي‌شود.
شهرك فرهنگيان از يكصد چاه جذبي جانب فاضلاب
استعمال مي‌كند.
شهرك پاس عليرغم داشتن تصفيه سرا فاضلاب، به
دليل از كار افتادن و خرابي سيستم، عملاً فاضلاب خویش را به مسيل موجود در غرب
بزرگراه شيخ بینش آفریدگار (مسيل كوي مطهري) هدايت مي‌كند.
بخشي از فاضلاب شهرك قدس به علت شكستگي حاصله
در لوله گذاريهاي زيرزميني، پیش از رسيده به تصفيه سرا شهرك قدس، در شمال بزرگراه
همت به مسيل كوي مطهري وارد مي‌گردد.
مجتمع هاي آتي ساز و خطه 1و2و3 ساخته شده
در اراضي تختخواب رودخانه دركه، عليرغم داشتن تصفيه خانه و سپتيك تانك با عملكرد ناقص
آنها، حرف مشكل اخراج فاضلاب مواجه مي‌باشد . به گفته كارشناس دائره آب و فاضلاب،
شهرداري بخشي از آب بازده از فاضلابهاي نيمه تصفيه شده آنرا جانب آبياري فضاي سبز
مناسبت استعمال قرار مي‌دهد.
در نواحي خو بزرگراه اوين از غربي ترين
مناطق حرف شرقي ترين آن، شهركهاي متعددي ساخته شده است كه روشهاي دفع فاضلاب آنها
چاههاي جذبي يا سپتيك تانكها هستند. هيچكدام از اين روشها نتوانسته اند پاسخگوي
نياز اهالي باشند. مثلاُ شهرك تامين اجتماعي بالفعل فاضلاب خویش را به دره حسنك در
شمال تنگ فرحزاد وارد مي‌كند. و يا نشتي فاضلاب شهرك مخابرات باب اراضي پايين دست
به سمت سطح زمين راه پيدا كرده و محيط اطراف دکان شهروند را نمناك كرده است.
كوي فراز، كيهان، پليس نيز از شهركهايي هستند
كه مسائل مشابه شهركهاي ياد شده دارند فاضلاب اسارتگاه اوين نيز با وجود آماده بودن به
سپتيك تانك وارد رود دركه مي‌شود.
شبكه گرد آوري فاضلاب در كوي عون و شهرآرا
وشهرك قدس به عنوان مدرن ترين سيستم اخراج فاضلاب از زمان تاسيس شهركهاي سابق‌الذکر احداث
گرديده و مورد بهره برداري قرار دارد.
- جمعيت فعلي تحت
تن‌پوش شبكه خاک آوري فاضلاب در منطقه:
جمعيت منطقه بر اساس بر آورد واحد زمان ( 1380 بالغ
بر 542000 آدم تعيين گرديده است. حرف توجه به سمت جمعيت تحت پوشش شبكه گردآوري فاضلاب
شهرك قدس، كوي نصر و آبادی آرا كه جمعاً بالغ حرف 125000 نفر است، 23 ر صد اهالي
منطقه از روش دفع فاضلاب به كمك شبكه گرد آوري و 77 درصد باقيمانده بطور عمده از
روشهاي سنتي يعني چاههاي جذبي و روشهاي جذبي كنترل شده يعني سپتيك تانكها و حمل
فاضلاب استفاده مي‌نمايند.
- بر آورد جرم فاضلاب توليد شده
بدليل عدم انطباق منطقه‌ها شهرداري و شركت ماء و
فاضلاب، احصا دقيقي از مصرف آب مشتركين در منطقه تاخت بدست نمي‌آيد. ولي با توجه به
برآورد جمعيت در سال 80 كه جمعيت را حدود 542000 نفر ميداند و با اعمال ميانگين
سرانه مصرف ماء در شهر تهران كه روزمره 323 ليتر اعلام شده است . فاضلاب توليد شده
در بخش روزانه حدود 140000 منر مكعب تخمين زده مي‌شود. اين ميزان شامل پساب هاي
خانگي، اداري، خدماتي، كارگاهي مي‌باشد و فاضلابهاي سطحي و آبياري فضاهاي سبز را
در بر نمي‌گيرد.
- پيامدها و مشكلات ناشي از دفع فاضلاب
با روشهاي فعلي
حرف برابر استاندارهاي بين المللي شهري كه داراي
شبكه جمع آوري . انتقال و تصفيه فاضلاب نيست در تعريف «شهر سالم» نمي‌گنجد و تهران
چنين است.
باب منطقه تاخت نيز بدون در نظر گرفتن پسابهاي
ناشي از آبياري فضاهاي سبز و آبهاي سطحي در هر ثانيه حدود 1600 ليتر فاضلاب توليد
مي‌شود كه رقمي كمتر از 200 ليتر ثانیه در تصفيه خانه شهرك غرب مورد تصفيه رسم گرفته
و بقيه بدون هر استفاده اي اخراج مي‌گردد. « اگر طرح تصفيه سرا هاي تهران بطور كامل
اجرا شود 25000 ليتر در ثانيه پساب بهداشتي فاضلاب كه هم اكنون هدر مي‌رود در جنوب
تهران شبر مي‌‌آيد كه براي مصارف كشاورزي
بالا العاده موثر و مفيد است . (25000 ليتر باب ثانيه براي 5/10 ميليون جمعيت) ضمن
آنكه از تخريب فاجعه پاس محيط زيست نيز جلوگيري مي‌كند و اين برابر با ساخت دو سد
در قبله تهران است. ( به شیرینی از شركت فاضلاب تهران).
تمامي شيوه هاي حاضر دفع فاضلاب باب منطقه
منجربه ايجاد آلودگيهاي وسيع و گسترده زيست محيطي مي‌شود كه در زير به مختصري از
هر يك اشاره خواهد شد.
1-
سيستم چاههاي جذبي و
سپتيك تانكها
حدود 80 در صد از فاضلابهاي خانگي توليد شده
باب منطقه به وسيله چاههاي جذبي و سپتيك تانكها اخراج مي‌شوند و با توجه به عملكرد
بسيار ناقص سپتيك ها و حتي برخي از تصفيه خانه هاي بسته و كوچك باب منطقه بايد گفت
بهر عمده فاضلاب به سمت لايه هاي داخلي زمين هدايت مي‌گردند كه پيامدهاي زير را در پي
دارد.
آلودگي آبهاي زيرزميني و قنوات
با استمرار تخليه فاضلابهاي شهري و صنعتي به
اين منابع غلظت مواد و عناصري
چون ازت، دتر ارم ها (پاك كننده ها) فلزات
سنگين نظير مس، سرب، روي، كادميوم، ارسينك باب آن چهره به افزايش است. غلظت اين مواد
مصرف آبهاي زيرزميني را جهت شرب محدود نموده است. كاهش قدرت خود پالايي رسوبات
آبرفتي بیابان تهران ، زوال رعايت حرائم ضروري بين كف چاههاي جذبي تا سطح آزاد آبهاي
زيرزميني ، ورود مستقيم فاضلاب به قنوات داير بعنوان راه حلي جانب اخراج معضل فاضلابهاي
خانگي كه میانجیگری چاه كن هاي محلي صورت ميگيرد و يا ساخت و ساز در حريم قنوات باعث مي‌شوند
آبهاي زيرزميني و قنوات بوسيله فاضلابها بشدت آلوده شدند. خطر ريزش ساختمانهايي كه
حريم را رعايت نكرده اند و ريزش ديواره هاي قنوات از پيامدهاي ثانوي چنين مشكلي مي‌باشد.
بالا آمدن سطح آبهاي زيرزميني
دخول روزمره 2000000 متر مكعب فاضلاب به داخل
زمين باب تهران باعث اسم آمدن آبهاي زيرزميني شده و نظم طبيعي لايه هاي خاك را بهم
ريخته و انگیزه لغزنده صیرورت لايها هاي زيرزمين خاك مي‌گردد . از طرفي در اين شرايط
قنوات نقش زهكش را براي فاضلابها ايفا مي‌نمايند و اين خود يكي از دلايل آلودگي
قنوات مي‌باشد.
آلودگي محيط زيست شهري
در بخشهاي خو منطقه كه ساختار زمين سنگي
است بدليل دلربا نبودن خاك، فاضلابها به سمت سطح زمين راه يافته، پس از آلوده كردن
اراضي پايين ید به سمت همراه جريان آبهاي سطحي وارد جويها، نهرها، كانالها شده و
نهايتاً همراه با آب رودخانه هاي فرحزاد و دركه و آبهاي سطحي ديگر به مسيل برگردان
غرب وارد شده و به دوست نهر فيروزآباد خویش را به اراضي كشاورزي جنوب تهران مي‌رسانند.
اما در خصوص سپتيك تانكها و نشت فاضلاب از
آنها به داخل زمين و يا مسيلها و رودخانه هاي فرحزاد و دركه و همچنين تخليه غير
استعاره آنها در جويها و نهرها و در فضاهاي باز شهري بايد گفت كه شدت اين آلوده سازي
بسيار گسترده مي‌باشد.